Αριστερή κυβέρνηση και εξουσία

Πέτρος Κοσμάς

Να διεκδικήσει την εξουσία όμως, όχι την κυβέρνηση…

Αρκετές αναλύσεις και ποικίλες συζητήσεις συσχετίζουν άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά τη λεγόμενη «αριστερή κυβέρνηση» ως τμήμα της στρατηγικής μετάβασης προς το σοσιαλισμό, παρουσιάζοντας αρκετά ιστορικά παραδείγματα και διανθίζοντας το όλο ζήτημα με επίκαιρες προεκτάσεις.

Η πλήρης πραγματικότητα είναι ότι σε μια άλλη εποχή του καπιταλισμού, αυτό συνοδευόταν από την ύπαρξη του ανεπτυγμένου εργατικού κινήματος της διαπραγμάτευσης. Από τη συνύπαρξη στον έναν ή τον άλλο βαθμό των δύο συστημάτων (καπιταλιστικού και «υπαρκτού» σοσιαλισμού) και από μια άλλη κοινωνική υπερδομή, όχι χαρακτηρισμένη από τον ατομικισμό, αλλά από τη συλλογικότητα. Όλα τα κομμουνιστικά ρεύματα (από το ευρωκομμουνιστικό και το τριτοδιεθνιστικό μέχρι το μαοϊκό και το τροτσκιστικό) θεωρούσαν φυσιολογικό να υπάρχουν στα πολιτικά τους προγράμματα ενδιάμεσα τακτικά βήματα που περιελάμβαναν κάποια μορφή κυβερνητικής εξουσίας. Πάντα στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος και με στόχο τη συγκέντρωση δυνάμεων για την παραπέρα επικράτησή τους.

Υπήρχε η εντύπωση ότι οι συνθήκες ευνοούσαν. Κάτι ο αντιαποικιακός αγώνας, κάτι η ισορροπία των δύο υπερδυνάμεων, κάτι η γενικότερη αίγλη της δημοκρατίας και του αντιφασισμού μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έσπρωχναν εύκολα προς τέτοιες προγραμματικές κατευθύνσεις. Αυτά τα ενδιάμεσα βήματα πάντα συνδέονταν με την αξιοποίηση του αστικού κράτους για τη σταδιακή καταστροφή του και το μετασχηματισμό του σε σοσιαλιστικό. Σε αντίθεση με τη λενινιστική διδασκαλία για το κράτος, αλλά και τις ποικίλες ήττες που γνώρισε η τακτική αυτή ήδη στον 20ό αιώνα.

Σήμερα, τα πράγματα έχουν όμως αλλάξει. Καμία από αυτές τις σχετικά «ευχάριστες» συνθήκες δεν ισχύει. Η κρίση υπερσυσσώρευσης που μαίνεται αδυσώπητη στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα από το 1973 και μετά, οδήγησε στο σάρωμα κάθε κατάκτησης των εργαζομένων. Η νέα αγριότερη φάση της κρίσης, που ξέσπασε το 2008, οδηγεί τους πιο αντιδραστικούς κύκλους των αγορών σε επίθεση στο ίδιο το αστικοδημοκρατικό πολίτευμα. Ποια τακτική αριστερής κυβέρνησης εκείνης της παλιάς μορφής μπορεί να σταθεί σε ένα τέτοιο τοπίο; Μάλλον καμία…

Οι όποιες αριστερόστροφες διαφοροποιήσεις μιας «αριστερής κυβέρνησης» από τα άλλα αστικά κόμματα θα γίνονται σε επίπεδο ύφους και τακτικισμού. Σε στρατηγικό επίπεδο όμως, αυτή θα προσαρμόζεται στην επιλογή της υποστήριξης της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και προοπτικά θα συμμορφώνεται με τους σκληρούς όρους της ευρωζώνης. Η στόχευση σε μια «προοδευτική» παραλλαγή της αστικής πολιτικής θα αδυνατεί να αμφισβητεί τον ίδιο τον καπιταλισμό ως ένα αντιδραστικό πλέον σύστημα στον ιστορικό ορίζοντα της ανθρωπότητας.

Αντιθέτως, παρόλο που οι παραγωγικές δυνατότητες της εργασίας έχουν απογειωθεί, στοιχειοθετώντας πιο άμεσα την κομμουνιστική δυνατότητα, η παρούσα κρίση και η απορρύθμιση της εργασίας θέτει το ζήτημα της εξουσίας των δυνάμεων της εργασίας και όχι της «αριστερής κυβέρνησης». Το εργατικό κίνημα, υποχρεωμένο πλέον από τις ιστορικές περιστάσεις, πρέπει να διεκδικήσει την εξουσία. Όχι στο «παλαιό» ιστορικό σημείο «σοσιαλισμός ή καπιταλισμός», αλλά στο επίκαιρο με φόντο την κρίση: Mε δημοκρατικό – αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο βάσει ενός προγράμματος εξόδου από την κρίση, να θεμελιώσει την πάλη για το μετασχηματισμό της κοινωνίας σε σοσιαλιστική από εκείνο το σημείο. Και να διεκδικήσει την εξουσία όμως, όχι την κυβέρνηση…

Από την άλλη μεριά, η ριζοσπαστική και εν γένει η κομμουνιστική Aριστερά, εκτός από την επισήμανση των κινδύνων μιας τεράστιας εξαπάτησης του εργαζόμενου λαού ή μιας αντιδημοκρατικής εκτροπής, την οποία μπορεί να επιφέρει μια αφελής εμμονή στο πείραμα της «αριστερής κυβέρνησης», οφείλει να θέτει διαρκώς στους εργαζόμενους ένα αναλυτικό και ολοκληρωμένο μεταβατικό πρόγραμμα εξουσίας. Σαν να επρόκειτο να αναλάβει αύριο την κυβέρνηση και την εξουσία. Η περίοδος όπου οι γενικές αιχμές θεωρούνταν επαρκείς έχει περάσει ανεπιστρεπτί.

Ο ρόλος του κομμουνιστικού κινήματος και ο συντακτικός του λόγος έχει ιστορική υποχρέωση να επανέλθει στο προσκήνιο. Δεδομένου ότι τα ζητήματα του χρέους, της ΕΕ και του ευρώ ήδη αποτελούν ζητήματα πρώτης γραμμής της παρέμβασης της αντικαπιταλιστικής Aριστεράς, αυτή οφείλει στο πολιτικό ζήτημα να εκδηλώσει το χαρακτήρα του δημοκρατικού πολιτεύματος και του συντάγματος. Στο εθνικό ζήτημα να αποτυπώσει συνολικά τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της χώρας. Και φυσικά, στο κοινωνικό ζήτημα να ξεκαθαρίσει ποιο θα είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς των μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων, τη δομή και τη μορφή οργάνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, στα πλαίσια του εργατικού ελέγχου και της συνεταιριστικής επιχείρησης. Να ορίσει τη δομή και το περιεχόμενο μιας νέας βιομηχανικής ανάπτυξης της χώρας, στηριγμένης στις δημόσιες επενδύσεις και στα πανεπιστημιακά ιδρύματα που θα πρέπει να λειτουργούν βάσει των αναγκών της κοινωνίας. Σημειωτέον ότι η σύνδεση της επιστήμης με την παραγωγή και την εργασία είναι επιθυμητή. Αρκεί οι δυνάμεις της εργασίας να θέσουν τους δικούς τους όρους για να είναι ρεαλιστική η δυνατότητα διαχείρισης προς όφελός τους.

Υπό το πρίσμα αυτό και μόνο, οι σπίθες ενός νέου εργατικού διαφωτισμού του 21ου αιώνα μπορούν να ανάψουν.

(Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα ΠΡΙΝ, 05/05/2012)

Βιομηχανικό προλεταριάτο στην Κύπρο: Η βιομηχανία Fast Food

του Κωνσταντίνου Κωνσταντίνου

Αφιερώνεται στην Ραντκα Νικόλοβα που απεβίωσε εν ώρα εργασίας στα σύγχρονα κάτεργα της Pizza Fan

Υπάρχει βιομηχανικό προλεταριάτο; Και μάλιστα στην Κύπρο; Η απάντηση που δίνει το κείμενο όχι μόνο αφορά όλες τις ανεπτυγμένες χώρες αλλά έχει μεγαλύτερη ισχύ εκτός Κύπρου, μιας και πραγματεύεται ένα τομέα που είναι εξ ορισμού πανομοιότυπος διεθνώς (franchise). Μάλιστα η Κύπρος παίρνεται μόνο ευκαιριακά και για προσωπικούς λόγους και η αναφορά σε αυτήν καταλαμβάνει ένα πολύ μικρό κομμάτι του κειμένου.

Η επιμονή σε τέτοιους όρους του παλιού καλού μαρξισμού μοιάζει παρωχημένη.Όροι όπως ”αποβιομηχανοποίηση” και ”μεταβιομηχανική κοινωνία” χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως για την ανάλυση των ταξικών σχέσεων (εφόσον γίνεται παραδοχή ότι υπάρχουν καν τάξεις) φτάνοντας στο συμπέρασμα ότι το βιομηχανικό προλεταριάτο, έτσι όπως το όριζε η κλασσική θεωρία έχει συρρικνωθεί δραματικά ή δεν υπάρχει καν: Ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανίας έχει δώσει την θέση του στις ”υπηρεσίες”, αλλάζοντας τις υλικές συνθήκες παραγωγής και γενικότερα τις συνθήκες που έκαναν το βιομηχανικό προλεταριάτο όχι μόνο μια κατηγορία αλλά και το επαναστατικό υποκείμενο, βάζωντας στην θέση του την ”άυλη εργασία”, το κογκνιταριάτο, το πλήθος κ.ο.κ.

Η Κύπρος προβάλλεται σαν ένα νησί αποκλειστικά υπηρεσιών άρα η αναφορά σε μια τέτοια τάξη ακούγεται γραφική. Μέσα από μια πιο προσεκτική ματιά όμως φαίνεται ότι αυτό που για την σημερινή ριζοσπαστική θεωρία είναι πλέον αυτονόητο δεν είναι παρά χαρακτηριστικές περιπτώσεις όπου η θεωρία αδυνατεί ή δεν θέλει να ξεφύγει από τον φετιχισμό του εμπορεύματος και την πραγμοποίηση αναπαράγοντας αστικες αντιλήψεις. Ο τομέας των fast food, ένας από τους πιο αναπτυσσόμενους τομείς που κατηγοριοποιούνται σαν υπηρεσίες, είναι το αντικέιμενο μας. Το δείγμα είναι η αλυσίδα μεξικάνου φαγητού Taco Bell η οποία είναι μια από τις μεγαλύτερες αλυσίδες φαγητού στον κόσμο με 6500 καταστήματα παγκοσμίως και ο βασικός ανταγωνιστής των McDonald’s στις ΗΠΑ. Με μια ανάλυση της φύσης, της έντασης και των υλικών συνθηκών της εργασίας, της παραγωγικής διαδικασίας και της σχέσης των εργαζόμενων με αυτήν γίνεται αντιληπτό ότι αυτές οι υπηρεσίες είναι πέρα για πέρα βιομηχανία με συνδυασμό φορντικών και μετα-φορντικών χαρακτηριστικών.

Η ειρωνία είναι ότι ενόσω ένα μεγάλο κομμάτι της ριζοσπαστικής/αριστερής διανόησης προσπαθούσε και κατάφερνε να πείσει για την ραγδαία αποβιομηχανοποίηση και γραφειοποίηση της οικονομίας και άρα την εξαφάνιση του προλεταριάτου, μέλη της αστικής διανόησης επεσήμαναν ακρίβως το αντίθετο ήδη από το ’70 με πληθώρα επιστημονικών άρθρων π.χ. στο Harvard Business Review (αυτήν την κομμουνιστική φυλλάδα). (Ενδεικτικοί τίτλοι: ”The industrialization of service”, ”Production-line approach to service” του T. Levitt). Πέρα από την εύκολη και σωστότατη απάντηση ότι μεγάλο μέρος της παραδοσιακής βιομηχανίας δεν εξαφανίστηκε αλλά μετακινήθηκε σε άλλες ηπείρους, αυτό που οι αριστεροί θιασώτες της αποβιομηχανοποίησης και γραφειοποίησης αγνοούν είναι ο βαθμός βιομηχανοποίησης των υπηρεσιών. Ο T. Levitt στις έρευνες του χρησιμοποιεί τα McDonald’s σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας ”υπηρεσίας” που αύξησε ραγδαία την αποδοτικότητα της εφαρμόζοντας πλήρως στην διαδικασία παραγωγής και στην λογική οργάνωσης τον φορντισμό. Πριν λίγα χρόνια οι Bowen και Youngdahl στην έρευνα τους με τίτλο ” “Lean” service: in defense of a production-line approach” παίρνουν την σκυτάλη από τον Levitt και επισημαίνουν την ”αλλαγή παραδείγματος” στις βιομηχανοποιημένες υπηρεσίες χρησιμοποιώντας αυτή την φορά το Taco Bell.

Η εν λόγω εταιρεία συνδυάζει με επαναστατικό τρόπο στοιχεία φορντισμού με στοιχεία του λεγόμενου ”τογιοτισμού”, ενός μοντέλου οργάνωσης της παραγωγής πρωτοεφαρμοσμένο στην Toyota που υπερβαίνει τον φορντισμό με κύρια στοιχεία: α) την διατήρηση μεν του mass-production αλλά μετατρέποντας το σε mass-customization και β) το JIT (Just In Time), δηλαδή την παραγωγή και τον εφοδιασμό της προσαρμοσμένο στις παραγγελίες. Με αυτά τα στοιχεία οι εταιρείες μπορούν πολύ καλύτερα να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του μετανεωτερικού πελάτη (αλλά και να τις διαμορφώσουν). Οι Bowen/Youngdahl όχι μόνο τονίζουν την τρομερή αλλαγή που έφερε η εφαρμογή αυτού του βιομηχανικότατου μοντέλου στο Taco Bell ξεπερνώντας σε αποδοτικότητα και παραγωγικότητα τα φορντικά McDonald’s, αλλά προτείνουν ένθερμα τέτοια βιομηχανοποίηση να εφαρμοστεί σε όλες τις υπηρεσίες (τα άλλα δύο παραδείγματα της θέσης τους περί εκβιομηχάνισης είναι μια αεροπορική εταιρεία και ένα νοσοκομείο!). Δεν παραλείπουν συνεχώς να τονίζουν ότι η βιομηχανία είναι ο πρωτοπόρος τον οποίο πάντα οι υπηρεσίες ακολουθούν και όχι το αντιθέτο. Τονίζουν βεβαίως ότι αυτό το μοντέλο ”ενδυναμώνει” (empowering) τους εργαζόμενους, ενισχύει την συμμετοχή τους, την αυτονομία τους κτλ. Τέτοιοι ισχυρισμοί υπάρχουν και από τους αριστερούς υποστηρικτές της θέσης περί αποβιομηχανοποίησης. Το να ισχυρίζεται αυτό η αστική κοινωνιολογία είναι κατανοητό, αλλά η αριστερά; Πόσος κρετινισμός απαιτείται για να χαρακτηρίσεις την αποβλακωτική, μονότονη και με μισθό πείνας εργασία σε ένα τηλεφωνικό κέντρο ή σε ένα λογιστικό γραφείο δημιουργική και empowering;

Ο όλο και αυξανόμενος καταμερισμός της εργασίας, η μονότονη, τυποποιημένη και επαναλαμβανόμενη δουλειά και βεβαίως ο χαμηλότατος ή και ανύπαρκτος μισθός (”πρακτική εξάσκηση”) είναι μερικά δείγματα της εφαρμογής της βιομηχανικής οργάνωσης στις υπηρεσίες.

Αλλά ο τομέας του fast food δεν είναι καν βιομηχανοποιημένες υπηρεσίες αλλά βιομηχανία σκέτη: παραγωγή υλικών εμπορευμάτων. Το γεγονός ότι η λιανική πώληση των εμπορευμάτων γίνεται αμέσως μετά την παραγωγή, ή καλύτερα η παραγωγή γίνεται κατά παραγγελία, ελάχιστα διαφέρει από αυτό που γίνεται στην Toyota. Πιο συγκεκριμένα, είναι μια σύμπτυξη στον χρόνο και στον χώρο της διαδικασίας της παραγωγής με την διαδικασία της ζήτησης και της κυκλοφορίας των εμπορευμάτων. Σύμπτυξη που συμβαλλεί στο να καλύπτει στην καθημερινότητα μας τον χαράκτηρα του κλάδου με τον μανδυά των υπηρεσιών. Αλλα εν τέλει δεν μπορεί να μας εμποδίσει να κατανοήσουμε ότι αυτά που βλέπουμε μπροστά μας σε ένα Mall ή σε ένα εμπορικό δρόμο δεν είναι παρά μίνι εργοστάσια με ένα τμήμα πώλησης στο μπροστινό μέρος. Πως γίνεται η παραγωγή συσκευασμένων τροφίμων όπως κονσέρβες να συνιστά ”εργοστάσιο” και βιομηχανία (έτσι μετριέται στατιστικά) αλλά η πλέον εντατικοποιημένη και εκμεταλλευτική βιομηχανία μαζικής παραγωγής φαγητού όχι; Η φυσική παρουσία πελατών μας δημιουργεί μια ψευδαίσθηση. Όπου υπάρχει το εμπόρευμα, η εμπορευματική σχέση, φαινομενικά, επικαλύπτει την παραγωγική: αυτό είναι ο φετιχισμός του εμπορεύματος.

Ας εισέλθουμε τώρα σε αυτό το εργοστάσιο για να δούμε εν συντομία κάποια βασικά χαρακτηριστικά της παραγωγής. Καταρχήν έχουμε να κάνουμε με την παραγωγή υλικών εμπορευμάτων. Μια παραγωγή που, ανάλογα με την πελατεία, μπορεί να φτάσει σε τρομερά επίπεδα έντασης και ταχύτητας. ”Καρδιά” είναι δύο μίνι γραμμες παραγωγής με τέσσερα διαφορετικά πόστα. Σε περιόδους αιχμής ο εργάτης μπορεί να στέκεται δουλεύοντας μανιωδώς σε ένα σημείο για ώρες χωρίς περιθώριο ανάπαυλας ούτε για να σκουπίσει τον ιδρώτα του. Και αυτό όχι γιατί απαγορεύεται αλλά γιατί λόγω της μεγάλης ταχύτητας παραγωγής η παραμικρή καθυστέρηση ενός δευτερολέπτου (sic) είναι ικανή να βαρυφορτώσει την γραμμή καθυστερώντας τις παραγγελίες. Οι οθόνες πάνω από τα κεφάλια βγάζουν ένα ”average preparation time” για κάθε παραγγελία ο οποίος πρέπει να μένει κατω από το ένα λεπτό! Η διαδικασία είναι πλήρως εξορθολογικοποιημένη σε σημείο που η ποσοτήτα ενός υλικού, π.χ. μαρουλλιού, που ο συναρμολογητής τοποθετεί σε ένα συγκεκριμένο προιον έιναι καθορισμένη κατά γραμμάρια (π.χ. 26γρ). Οι κινήσεις των χεριών στην γραμμή παραγωγής (π.χ. που πρέπει την ταδε στιγμή να πάει το δεξί χέρι για να εξοικονομήσει και το τελευταίο δευτερόλεπτο) είναι και αυτές καθορισμένες: ο τευλορισμός δεν πέθανε. Οι κάμερες ελέγχουν και τιμωρούν την κάθε κίνηση (π.χ. αν πάρεις να φας μια πατάτα). Αν ληφθεί υπόψην ότι οι εργάτες δουλέυουν από 7 μέχρι και 14 ώρες την ημέρα τότε γίνεται κάπως αντιληπτό το επίπεδο της εξάντλησης.

Στην πραγματικότητα οι εργάτες αναγκάζονται να ζητούν να δουλεύουν τόσες ώρες λόγω του πολύ χαμηλού ωρομισθίου (3,70ευρώ/ώρα) σπρώχνοντας τον εαυτό τους στα όρια. Τα ξεσπάσματα αγανάκτησης δεν είναι σπάνια. (Χαρακτηριστικό περιστατικό: κατά την διάρκεια μιας κουραστικής βάρδιας, ένας μετανάστης εργάτης σταμάτησε την δουλειά απότομα, πήγε σε μια γωνιά και ξέσπασε σε κλάματα. Ρωτώντας τον γιατί κλαίει, απάντησε: ”my life is too hard”. Αμήχανοι και αδυνατώντας να απαντήσουμε στρέψαμε το κεφάλι και συνεχίσαμε την δουλειά αφήνοντας τον να κλαίει).Αυτός ο συνδυασμός φορντισμού, τευλορισμού και ”πανοπτικής” πειθαρχίας συνθέτει το παραγωγικό μοντέλο-υπόδειγμα του μέλλοντος για να εφαρμοστεί σε όλο το εύρος των ”υπηρεσιών”, το πεδίον δόξης λαμπρόν της ”ιδιωτικής πρωτοβουλίας” και της υγειούς επιχειρηματικότητας.

Αυτή η εξαντλητική και αποβλακωτική παραγωγή υλικών εμπορευμάτων βαφτίζεται υπηρεσίες. Στα στατιστικά του ποσοστό απασχόλησης της Κυπριακής Δημοκρατίας οι υπηρεσίες καταλαμβάνουν το 76,9% ενώ η βιομηχανία το 20,2% (Στατιστική υπηρεσία/2012. Είναι ενδιαφέρον ότι το ποσοστό μισθωτών είναι 83,4% και στην Ελλάδα 64%. Από αυτό ίσως μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι η συγκεντροποίηση του κεφαλαίου στην Κύπρο και η υπαγωγή της εργασίας στο κεφάλαιο είναι μεγαλύτερη από ότι στην Ελλάδα). Οι εταιρίες κατασκευής φαγητού προσμετρώνται στην ”μεταποίηση”, στην βιομηχανία. Τα fast food όμως συγκαταλέγονται στις υπηρεσίες στην κατηγορία: ”καταστηματα που πωλουν ετοιμα φαγητα”. Που κατασκευάζονται αυτά τα φαγητά; πέφτουν από τον ουρανό; φυσικά μέσα στο κατάστημα, αλλά αυτή η μεταποίηση δεν υπάρχει πουθενά στις στατιστικές. Κρύβεται στην παραπανω κατηγορία. Στα ”καταστήματα έτοιμων φαγητών” υπάρχουν 4000 εργαζομενοι, οι περισσοτεροι από αυτούς σε 3 εταιρίες. Στις υπηρεσίες συμπεριλαμβάνονται επίσης υπηρεσίες καθαρισμού και βιομηχανικού καθαρισμού, οικιακές βοηθοί, νοσοκόμες, τηλεφωνικά κέντρα, τηλεπικοινωνίες, εταιρίες απορριμάτων, επιδιορθώσεις εξοπλισμών και μηχανημάτων και βεβαίως κανονικοί χώροι εστίασης και τα ξενοδοχεία. Καταλαβαίνουμε πόσο συρρικνώνει κάποιος την εργατική τάξη θεωρώντας πως στις υπηρεσίες δεν υπάρχουν εργάτες είτε αυτό πρόκειται για την Κύπρο είτε για τις ΗΠΑ όπου οι εργαζόμενοι στα fast food ανέρχονται στα 3 εκατομύρρια.

Αυτό το προλεταριάτο που κρύβεται στις υπηρεσίες φέρει τις αντικειμενικές συνθήκες του επαναστατικού υποκειμένου. Είναι στην άλλη άκρη της βασικής αντίθεσης του καπιταλισμού, της αντίθεσης κεφαλαίου-εργασίας και βρίσκεται σε άμεση και ασυμφιλίωτη σύγκρουση καθημερινά με την καρδία τουκεφαλαίου, την παραγωγική διαδικασία την οποία και έμαθε να βάζει σε λειτουργία. Βρίσκει τον εαυτό του καθημερινά να συνθλίβεται από την ”αθόρυβη καταπίεση των παραγωγικών σχέσεων” και πουλάει την εργασιακή του δύναμη για 3 κ 60. Είναι η μόνη τάξη για την οποία η αλλαγή της σχέσης του ανθρώπου με την παραγωγή είναι άμεση και καθημερινή αναγκαιότητα. Είναι η τάξη που δεν φοβάται τους φασίστες γιατί τον τσαμπουκά, το νταηλίκη, τον σεξισμό και τον εκφοβισμό τα αντιμετωπίζει κάθε μέρα από τα αφεντικά και τους επιστάτες. Μαθαίνει αναγκαστικά την συνεργασία, την οργάνωση, την πειθαρχία, την συλλογικότητα και την αλληλεγγύη, κρίσιμα συστατικά της ταξικής πάλης και χαρακτηριστικά που έρχονται σε άμεση αντίθεση με αυτά που καλλιεργεί η εμπορευματική σχέση: τον εγωισμό, την ιδιοτέλεια, τον ”πόλεμο όλων εναντίων όλων”. Η τάση ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και όλων των δυνάμεων της ανθρωπότητας που σκάνε σαν κύμα πάνω στην ατομική ιδιοκτησία που τις περιορίζει ταυτίζεται με το υλικό, αντικειμενικό συμφέρον του προλετάριου να καταργηθεί αυτή η ιδιοκτησία. Σε αντίθεση με έναν μικροαστό η εργάτρια στο Taco Bellή στην Pizza Fan δεν έχει καμιά αυταπάτη ότι μπορεί κάποτε να περάσει στα χέρια της αυτή η επιχείρηση, δεν θα γίνει ποτέ βιομήχανος.

Η μόνη διαφορά με τον κλασσικό βιομηχανικό εργάτη είναι η χαμηλή συγκέντρωση στον χώρο. Σε αυτά τα καταστήματα ο μέγιστος αριθμός ατόμων φτάνει συνήθως τους 25. Αλλά αυτό το μόνο που αλλάζει είναι βαθμός δυσκολίας της οργάνωσης και της ανάπτυξης της ταξικής συνείδησης σε αυτό τον κατακερματισμένο φορντισμό και κάνει το έργο του κτισίματος της τάξης σαν τάξης ακόμα πιο επίπονο. Δεν αλλάζει τους αντικειμενικές συνθήκες της ύπαρξης του σαν κύρια παραγωγική δύναμη και τον αντικειμενικό του χαρακτήρα σαν η τάξη που ”ζητώντας την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας ανάγει σαν αρχή για την κοινωνία αυτό που η κοινωνία έχει ήδη θέσει σαν αρχή για αυτό”. Ειναι καταδικασμένο, με την ύπαρξη της ιδιοκτησίας, να ζει την μισθωτή σκλαβιά ή να πεθάνει ένα πρωινό μέσα στην κουζίνα. Είναι το αρνητικό σε λειτουργία μέσα στον κόσμο, που είναι τίποτα και θα γίνει τα πάντα.

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΜΦΥΛΙΟΣ (1948) ΚΑΙ Η ΚΥΠΡΟΣ

 Στις 14 Απριλίου 2013 στην εκπομπή ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ:

Ο καθηγητής Ιστορίας Αλέκος Χρ. Αλέκου αποκαλύπτει πτυχές της περιόδου του ελληνικού εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα και πως αυτός ο εμφύλιος πόλεμος επηρέασε τα πολιτικά πράγματα στην Κύπρο.

Αναφέρεται επίσης σε άγνωστες ή λιγότερο γνωστές πτυχές της πολιτικής ζωής της Κύπρου τη συγκεκριμένη εποχή.

 http://www.youtube.com/watch?v=BRWA0nYTrfs&feature=player_embedded

Κύπρος: Πρώτα χρεοκοπία και μετά διχοτόμηση;

«Δεν είμαστε μόνοι μας» ήταν ένα από τα βασικά προεκλογικά σλόγκαν του εκλογικού επιτελείου του Αναστασιάδη. Προφανώς αυτό είχε να κάνει με τη φιλοξενία των εργασιών της Έκτακτης Συνόδου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος που διοργανώθηκε στην Κύπρο από το κόμμα που ηγείται, το ΔΗΣΥ.

Ένα μήνα μετά τις εκλογές και ο λαός της Κύπρου έχει υποστεί κοινωνικό σοκ μετά την επαίσχυντη απόφαση του Γιούρογκρουπ. Η εσωτερική ληστρική πολιτική σε βάρος των εργαζομένων της Κύπρου, που δειλά δειλά είχε ξεκινήσει εν αναμονή της συνομολόγησης του Μνημονίου, μετατράπηκε εν μια νυκτί σε ληστρική επιδρομή από τα γεράκια της τρόικας και κατ’ επέκταση των Βρυξελλών, λεηλατώντας το βασικό πυλώνα της οικονομίας, το χρηματοπιστωτικό της σύστημα. Όσο θα περνάει ο καιρός, θα τη βιώνει με το χειρότερο τρόπο, καθώς έπεται απότομη απομόχλευση στην οικονομία της, που θα οδηγήσει φυσικά σε απότομη κοινωνική κάθοδο. Ακριβώς το ίδιο θα συνέβαινε και σε μία οικονομία με ισχυρή παραγωγική δομή, αν οι μεγάλες της τράπεζες κατέρρεαν.

Είναι αδιαμφισβήτητο πλέον ότι η κυπριακή κοινωνία βιώνει ξανά τις συνέπειες του ταξικού συσχετισμού παγκοσμίως και τη διαπάλη για τον έλεγχο των μέσων παραγωγής. Η αρπαγή των ΑΟΖ και η εκμετάλλευση των εργαζομένων θα γίνει με τους όρους των μισθών πείνας που επιβάλλει η τρόικα. Η εκμετάλλευση των ενεργειακών αποθεμάτων θα οδηγήσουν την Κύπρο με μαθηματική ακρίβεια σε μεγαλύτερο δανεισμό και περισσότερα χρέη. Ο δε εθνικός πλούτος του λαού θα φυγαδεύεται στις μαύρες τρύπες των φορολογικών παραδείσων. Μόνο που αυτή τη φορά δεν θα είναι η Κύπρος ένας από αυτούς τους «παραδείσους». Και αυτό γιατί οι ΗΠΑ προκρίνουν την ηγεμονία της Γερμανίας στην ευρωπεριφέρεια αναθέτοντάς της την αποστολή της οικονομικής αποδυνάμωσης της Κύπρου για να προωθήσει τα συμφέροντα των μονοπωλίων της στον τομέα της ενέργειας.

Χαρακτηριστικό είναι το άρθρο του πρώην γ.γ. του ΝΑΤΟ και εκπρόσωπο της ΕΕ σε θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, Χαβιέ Σολάνα που λίγο πολύ θεωρεί «άνθρωπο κλειδί τον Αναστασιάδη γιατί το 2004 υποστήριξε ένθερμα το Σχέδιο Ανάν» και που «τώρα στο τιμόνι της Κύπρου ίσως ξανανοίξει ο δρόμος για ένα νέο κύκλο διαλόγου και επίλυση της εδαφικής διένεξης που θα έβαζε την Κύπρο ακόμη περισσότερο εντός της ΕΕ και οι οικονομικές συνέπειες λόγω των ενεργειακών αποθεμάτων της θα εκτείνονταν σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο».

Το πολυκλαδικό – πολυεθνικό μονοπώλιο, ως βασικός υποκινητής των εξελίξεων στην ΝΑ Μεσόγειο, προτάσσει τη μεταφορά μέσω Τουρκίας των τεραστίων αποθεμάτων φυσικού αερίου στα ανοιχτά της Κύπρου γιατί αποτελεί την πιο οικονομική λύση. Όπως έκανε και στη περίπτωση της κατασκευής του διαδριατικού αγωγού φυσικού αερίου TAP, που η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστηρίζει με πάθος. Μέχρι και στο σημείο να απειλήσει την κυβέρνηση Σαμαρά ότι αν δεν υπογράψει, θα κάνει τα στραβά μάτια σε περίπτωση που η Τουρκία αντιδράσει βίαια. Σκοπός φυσικά είναι απομονωθεί ενεργειακά από την περιοχή η Ρωσία.

Έτσι η Τουρκία αποκτά σιγά σιγά κυρίαρχη θέση στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, αφού ενεργειακά μετατρέπεται σε παίχτης – κλειδί για το δυτικό μονοπωλιακό κεφάλαιο. Παράλληλα, η στρατηγική συνεργασία Αθήνας – Λευκωσίας – Τελ Αβιβ αποδεικνύεται μια φούσκα. Εύθραυστη ήταν και η «πολυμερής» εξάρτηση της Κύπρου, όπως με έπαρση την χαρακτήριζε η προηγούμενη κυβέρνηση Χριστόφια. Ιδίως έως τώρα που η Ρωσία κρατάει διστακτική στάση.

Δεν υπάρχει ένα κράτος στη σύγχρονη ιστορία που να συμμάχησε με το Ισραήλ και να ευνοήθηκε. Αντιθέτως, όλα έπαιξαν το ρόλο του υπηρέτη, ενώ στο εσωτερικό τους πάντα επικράτησαν πολιτικές και οικονομικές ανισορροπίες. Έπρεπε να περιμένει τρία περίπου χρόνια η συγγνώμη του Νετανιάχου προς τον Ερντογάν για τη δολοφονία των Τούρκων πλοίο «Μαβί Μαρμαρά». Υποτίθεται ότι το Ισραήλ είναι στρατηγικός σύμμαχος της Κύπρου. Μέχρι και οι ΗΠΑ τότε την είχαν καταδικάσει και τώρα πιέζουν για την εξομάλυνση των σχέσεων των δύο συμμάχων τους. Κι όλα συνέβησαν την προηγούμενη εβδομάδα κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Ομπάμα στο Ισραήλ.

Την ίδια ώρα έχει απεμποληθεί η διαχρονική φιλική στάση προς τους αραβικούς λαούς στο όνομα της «στρατηγικής συμμαχίας» με το κράτος – στρατοκράτη, το Ισραήλ. Ο Λίβανος αρνείται να επικυρώσει διά του κοινοβουλίου του τη συμφωνία καθορισμού της ΑΟΖ που υπέγραψε με την Κύπρο το 2006, καθότι η ΑΟΖ Ισραήλ – Κύπρου καταπατάει κυριαρχικά δικαιώματα. Η Αίγυπτος μόλις πρόσφατα ανακοίνωσε ότι δεν αναγνωρίζει την κυπριακή ΑΟΖ, ενώ είναι διατεθειμένη να καθορίσει με την Τουρκία. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι το «οικονομικό θαύμα» της Κύπρου, που ξεκίνησε στα τέλη του ’70 και τις αρχές του ’80 οφείλεται εν πολλοίς σε αραβικά κεφάλαια που εισέρρευσαν λόγω της αστάθειας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Όλες αυτές οι ραγδαίες εξελίξεις οδηγούν για την ώρα την Κύπρο στη διεθνή απομόνωση. Τόσο απομονωμένη δεν υπήρξε ούτε την εποχή του Μακαρίου. Με φόντο την κυπριακή χρεωκοπία είναι πιο ευάλωτη από ποτέ. Πέρα από την απότομη φτωχοποίηση του λαού, κινδυνεύει και η ίδια της η υπόσταση ως ανεξάρτητου κράτους.

Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΠΡΙΝ (01/04/2013) από το Πέτρο Κοσμά

ΑΝτικαπιταλιστική ΑριστερήΤΡΟΠΗ

ΑΝτικαπιταλιστικήΑριστερήΤΡΟΠΗ

Σαν ανάγκη και ταυτόχρονα κάλεσμα των καιρών, το εγχείρημα φιλοδοξεί να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά της κυπριακής πραγματικότητας.Όχι για άλλη μία αριστερά, αλλά για μια Άλλη Αριστερά, ενωτική, ανεξάρτητη, αμεσοδημοκρατική, αντικαπιταλιστική, αντι-ΕΕ,αντι-ιμπεριαλιστική...

που δεν θα φοβάται να λέει τα σύκα-σύκα και τη σκάφη-σκάφη...

στην εποχή των τεράτων και του φόβου ελέω της παγκόσμιας καπιταλιστικής δομικής κρίσης, όλες οι πολιτικές δυνάμεις στο νησί προσπαθόυν να μας πείσουν πως “μαζί τα φάγαμε” οπότε να πληρώσουμε και τα σπασμένα, την ώρα που ο Σιακόλας και οι κύπριοι εφοπλιστές πολλαπλασιάζουν τα κέρδη τους με την ευθεία επίθεση στους εργαζόμενους και τη νεολαία.Την εποχή που μας λένε πως το ευρώ είναι το νόμισμα των λαών και η ΕΕ το σπίτι τους, τα ΜΝΗΜΟΝΙΑ μονόδρομος, το χρέος πως το 'φτιαξε η κοινωνική πλειοψηφία και πρέπει να πληρωθεί μέχρι κεραίας.

είμαστε

ΑΡΙΣΤΕΡΗ

Γιατί βλέπουμε γύρω μας ένα κόσμο που δεν ταιριάζει στις ανάγκες μας, που καταστρέφει τα όνειρά μας. Γιατί βιώνουμε την καταπίεση και την εκμετάλλευση σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Γιατί παλεύουμε για την απελευθέρωση και βλέπουμε την ανατροπή ως την μόνη ρεαλιστική λύση. Γιατί αρνούμαστε τον ατομικό δρόμο και παλεύουμε να δώσουμε συλλογικές απαντήσεις ακόμα και στα ατομικά προβλήματα.

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ

Από το κράτος και τα κόμματά του. Από την τη κυρίαρχη πολιτική, τις επιχειρήσεις και τα ΜΜΕ.Είμαστε με την επιστροφή της πολιτικής στους ίδιους τους εργαζόμενους και τη νεολαία. Δεν οδηγούμαστε από κανένα-λογοδοτούμε μόνο στον κόσμο του συλλόγου.            ΟΛΗ Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΙΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΙΣ, καμία στους φοιτητοπατέρες...

ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ

Θέλουμε να είμαστε μια αριστερή κίνηση που θα παλεύει για την ανατροπή της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων, στο πανεπιστήμιο αλλά και στην κοινωνία, παλεύοντας παράλληλα για τη βελτίωση των όρων που σπουδάζουμε και θα δουλέψουμε αύριο. Θέλουμε μια αριστερά αντικυβερνητική, ενάντια στην ΕΕ, που θα αμφισβητεί πτυχές του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος παλεύοντας για το κοινωνικά αναγκαίο και όχι για το καπιταλιστικά εφικτό, για όσα δηλαδή έχουμε ανάγκη. Μια αριστερά που απορρίπτει το υπάρχον κοινωνικοπολιτικό σύστημα εκμετάλλευσης και καταπίεσης της κοινωνικής πλειοψηφίας από την κυρίαρχη πολιτική ροζ , μπλε, μαύρης ή οποιασδήποτε διαχειριστικής απόχρωσης.

Πάμπος Φιλίππου «Ο ποιητής οφείλει να βρίσκεται έξω από το πιάτο και τα λουκούλλεια γεύματα»

Για τους φτωχούς όλα τα παιχνίδια στη ζωή τους είναι εκτός έδρας - Τα σκάνδαλα, η ψευδοσυνείδηση που δημιουργείται από τα Μέσα Ενημέρωσης είναι προθάλαμος για την ακροδεξιά

Λίγα λόγια πριν το διά ταύτα

Την τύχη σου και τη μοίρα σου τη φτιάχνεις. Δεν την περιμένεις. Την κυνηγάς. Έτσι όταν συναντάς τον Πάμπο Φιλίππου είναι σαν να συναντάς την απασφαλισμένη χειροβομβίδα όπως χαρακτηριστικά λέει και ο Μίλτος Πασχαλίδης για τον ίδιο τον ποιητή. Τον γνώριζα από την εφηβεία μου σαν μουσικός παραγωγός στον ραδιοφωνικό σταθμό παγκύπριας εμβέλειας να μας ξεναγεί στην Ροκ πλατεία του.
Για την ποίησή του έμαθα μετά: «Ποίηση! Αυτή η απευθείας γραμμή με τη μαγεία..». Αναζητώντας περισσότερες λεπτομέρειες για τη ζωή του από το διαδίκτυο διαβάζω από τον ίδιο: «Το βιογραφικό μου είναι αυτό που γράφω. Τίποτε περισσότερο, είναι αυτό που είμαι». Αργότερα στην κουβέντα μας μαθαίνω το τι θέλει να πει ο ποιητής και φωτίζομαι. Παρ’ όλα αυτά, όλοι ξέρουμε τα ποιήματά του αν και δεν γνωρίζουμε ή προσπερνάμε πολλές φορές τον ποιητή. Αν καμιά φορά ακούσατε για χελιδόνια που πενθούν στην αγκαλιά σου από τους Magic De Spell, για παγωτό που δεν πρόλαβες να το απολαύσεις γιατί σε βρίσκει ο Χειμώνας από τον Π.Κατσιμίχα και εσχάτως για έναν τέως κόκκινο και νυν οικολόγο-πράσινο και γυρολόγο Ντάνυ (Ντανιέλ Κον Μπεντίτ-πρωταγωνιστής του γαλλικού Μάη του ‘68), τώρα ξέρετε και τον εμπνευστή τους. «Να το τονίσεις», μου λέει χαρακτηριστικά. «Χωρίς τους πυρήνες φίλων δεν θα μπορούσα να διακινήσω τις ποιητικές μου συλλογές». Και δεν είναι μόνο το γεγονός πως ο ίδιος είναι εκδότης του εαυτού του όπως λέει αποφεύγοντας και τους εκδοτικούς οίκους και το χέρι που μπορεί να έβαζαν αλλά η ουσία είναι η καθαυτή πολιτική πράξη διακινώντας αυτό το ‘’εύφλεκτο υλικό’’ από χέρι σε χέρι, από στόμα σε στόμα, με καρδιά του εγχειρήματος, τους πυρήνες φίλων. Και έχει ιδιαίτερη σημασία αυτό, ειδικά σήμερα όταν ο βασιλιάς –καπιταλισμός είναι γυμνός και σαν Κρόνος τρώει τους παραγωγούς του πλούτου. Ο πειρατής της ραδιοφωνίας, από το ’89 θα μας τα εξηγήσει καλύτερα αυτά στη συνέχεια. Για την ιστορία έχει εκδώσει τις εξής συλλογές: «Μέχρι να πάρω παγωτό με βρήκε ο Χειμώνας», «Άνοιξη, Άνοιξέ μου», «Εκεί που νομίζεις πως είσαι Βουνό χάνεις τα Δέντρα σου», «Κάνε ό,τι σου λέει η πόλη», και η τελευταία του συλλογή «Η νύχτα σηκώνει το χέρι…»
Για την ώρα σηκώνει το γάντι και μας μιλάει για όλα ή… σχεδόν για όλα. Εντός, εκτός και κυρίως εναντίον λοιπόν ο Πάμπος Φιλίππου…

«Καλό θα ήταν να γράφει όλος ο κόσμος ποιήματα»

Β.Κ.: Για το ποιος είναι ο Πάμπος Φιλίππου μιλάει μια λεζάντα κάτω από τη φωτογραφία σου σε δυο ποιητικές σου συλλογές: «Το βιογραφικό μου είναι αυτό που γράφω. Τίποτε περισσότερο, είναι αυτό που είμαι». Πέρα απ’ τα γραφτά σου που θα μιλήσουμε μετά, πες μας δυο πράγματα για τη σκούφια σου.
Π.Φ.: Όταν κάποιος αναγνώστης αναζητήσει το βιογραφικό δηλ. τα έργα και τις ποιητικές ημέρες κάποιου ποιητή, θα βρει και την αντίστοιχη απάντηση. Έχω την εντύπωση πως ο κόσμος θ’ αναζητήσει τον ποιητικό βίο και πολιτεία μου και όχι αν είμαι μουσικός παραγωγός ή το ποια είναι η οικογενειακή μου κατάσταση. Παρ’ όλα αυτά καλό θα ήταν να γράφει όλος ο κόσμος ποιήματα. Απ’ την άλλη ο ποιητής σαν τέτοιος είναι μέσα και έξω απ’ το βιβλίο και πολλές φορές η ίδια η ποίηση δεν γράφεται με το χέρι. Για ένα μεγάλο διάστημα ζούσα με προεκδόσεις. Γιατί ακριβώς, δεν είχα ο ίδιος την οικονομική άνεση για κανονικές εκδόσεις και απ’ την άλλη δεν είχα μαζεμένο το υλικό που θα ήθελα. Είμαι εκδότης του εαυτού μου και λειτουργώ με πυρήνες φίλων-εναλλακτικά, χωρίς να μου βάζει χέρι ο καθένας και χωρίς να χρησιμοποιήσω ούτε λεπτό το ραδιόφωνο. Ανεξάρτητα δηλ. και με πολιτικό σκοπό. Διαχωρίζω τις εκδόσεις μου από την παρουσία μου στο ραδιόφωνο. Αν είχα εκδότη, παρά τις προτάσεις που είχα αρνήθηκα για να μην δίνω αναφορά στο τι γράφω και τι πράττω στον οποιονδήποτε. Η δυσκολία που συναντάω είναι στη διανομή του. Το βιβλίο μου παρά τις δυσκολίες, με τους πυρήνες φίλων, κινείται όπως θέλω και έτσι οι φίλοι σ’ Ελλάδα και σε Κύπρο μπορούν να το αποκτήσουν. Όταν κάποιος βγάζει ξαφνικά βιβλία το κάνει για άλλους σκοπούς και λόγους. Το ποιητικό «χρίσμα» υπάρχει πριν την έκδοση του παρθενικού βιβλίου και δεν εμφανίζεται με παρθενογένεση μαζί μ’ αυτό. Το 2006 εκδίδεται το πρώτο μου βιβλίο. Η καθημερινή μας συναναστροφή είναι μια ποιητική έκδοση στον αέρα. Χωρίς χιούμορ δεν νοείται ποίηση. Αν θες να το πάρουμε και «θρησκευτικά», δεν γίνεται να νηστεύεις μια μέρα και να γίνεσαι ποιητής ή να εκδίδεις ποιητική συλλογή.

Β.Κ.: Συμφωνείς με τον νεολογισμό έντεχνο τραγούδι; Υπάρχει και άτεχνη μουσική δηλαδή; Και γιατί να μην αποτελεί ο όρος αυτός άλλοθι στην ποιητική αδεία του στίχου ή και καμιά φορά ποιητική αηδία – χωρίς νόημα δηλ.- στην κοινωνία του θεάματος;
Π.Φ.: Θεωρώ πως υπάρχει έντεχνο τραγούδι και αυτό εμπίπτει στο θέμα της αισθητικής. Απ’ την άλλη η ζώσα ύπαρξή της γεννά και το «άτεχνο», δηλ. το στυλ του κιτς, το κακόγουστο αισθητικά. Και ο Φοίβος θα μπορούσε να γράψει έντεχνο τραγούδι, άλλο τι κάνει και γιατί το κάνει. Υπάρχει αρκετή παρεξήγηση για το θέμα και την δημιούργησαν οι ίδιες οι εταιρείες με τις διάφορες βραβεύσεις, αναδείξεις και επινοήσεις.

«Αλλά ρε Χουντοκόπανε θα γίνω το Πολυτεχνείο σου»

Β.Κ.: O κ. Κόυνερ - μέσω του Μπρεχτ - είπε κάποτε: Στη Ρώμη απαγόρευαν στους υποψήφιους για δημόσιες υπηρεσίες να φοράνε όταν εμφανίζονταν στο φόρουμ ρούχα με τσέπες, για να μη δέχονται δωροδοκίες. Επίσης και οι ποιητές δε θα ‘πρεπε να φοράνε ρούχα με μανίκια για να μη μπορούν να χύνουν αράδα στίχους. Συμφωνείς με τη θέση αυτή;
Π.Φ.: Υπάρχει ειδοποιός διαφορά μεταξύ του ποιητή και του πολιτικού οπαδού. Ο ποιητής οφείλει να βρίσκεται έξω από το πιάτο και τα λουκούλλεια γεύματα. Οφείλει να μην λαδωθεί αλλά και να μην είναι κάπηλος μιας κατάστασης. Στη «ναζιστική Γερμανία» ή σε μια δικτατορία δεν θα είσαι εσύ το όργανό της. Θ’ αντισταθείς και αν δεν έχεις αυτά τα κότσια, τουλάχιστον θα αυτοεξοριστείς. «Αλλά ρε Χουντοκόπανε θα γίνω το Πολυτεχνείο σου».

Β.Κ.: Πάμπο ανήκεις και εσύ στη συνομοταξία των ανθρώπων σαν τον Άλκη Αλκαίο που θεωρούν πως γράφουν απλά στίχους; Αν κρίνουμε απ’ τη σεμνότητα και απ’ το γεγονός πως δεν αυτοδιαφημίζεσαι στις εκπομπές σου…
Π.Φ.: Η ποίηση και η στιχουργική είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Δυο διαφορετικές τέχνες αν θεωρήσουμε πως η στιχουργική είναι τέχνη. Άλλη η προσέγγιση του ποιητή και άλλη του στιχουργού. Άλλο το βάθος και η καλλιέργειά τους. Παρ’ όλα αυτά θεωρώ πως ο Άλκης ήταν ποιητής μαζί με όλη τη σεμνότητα που τον διακατείχε. Γιατί ακριβώς ήταν των έργων και όχι των λόγων.

Β.Κ.: Έχεις προοικονομήσει από πολύ παλιά «το τσουβάλι φτώχια» που το βιώνει ο ελληνικός λαός μέσω των Μνημονίων της Ε.Ε. και του ΔΝΤ και ο κυπριακός λαός βρίσκεται στα πρόθυρά του. Βέβαια εμείς το μάθαμε από το ποίημα σου «Μέχρι να πάρω παγωτό με βρίσκει ο Χειμώνας» κατά πολύ νωρίτερα. Κυνικά επιβεβαιώνεσαι ακόμη και για αυτόν τον «Κυπριακό Παράδεισο».
Π.Φ.: Τη φτώχια την παρακολουθούσα καιρό τώρα μέσα απ’ το συνεχές τρέξιμο του ανθρώπου για επιβίωση. Ένα τρέξιμο που δεν συμπεριλάμβανε καθόλου ελεύθερο χρόνο που και αυτός δεν ήταν ελεύθερος. Σήμερα ο άνθρωπος επιβιώνει με ψίχουλα. Φτάνει στο τέλος της ζωής του χωρίς να προλάβει να αγαπήσει, να ερωτευτεί. Και αφότου έτρεξε αρκετά, πεθαίνει. Και σ’ αυτό συναινεί και το γεγονός πως η τεχνολογία βρίσκεται σε λάθος χέρια. Εκεί που θα τον ελευθέρωνε με πολύτιμο ελεύθερο χρόνο, τον σκλαβώνει. Αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να βοηθήσει την ανθρωπότητα γιατί βρίσκεται στα χέρια του μικρού και μεγάλου κεφαλαίου.

«Το σύστημα προθάλαμος για τον φασισμό»

Β.Κ.: Θεωρείς πως παίζουμε ως απλοί άνθρωποι – εργαζόμενοι εκτός έδρας; Δηλ. στον κόσμο των δανείων, της εικονικής πραγματικότητας, του θεάματος, των αποφάσεων από 56 ανθρώπους στην Κύπρο και 300ων στην Ελλάδα; «Είναι σικέ ετούτος ο αγώνας» και «εμείς είμαστε τα κορόιδα» όπως λέει και το άσμα;
Π.Φ.: Για τους φτωχούς όλα τα παιχνίδια στη ζωή τους είναι εκτός έδρας. Μέσα σ’ ένα εχθρικό περιβάλλον, κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό κτλ. Και εδώ τίθεται και το ερώτημα αν η αστική Δημοκρατία και το Κοινοβούλιο βοήθησαν τελικά τους μισθωτούς. Τα σκάνδαλα, η ψευδο-συνείδηση που δημιουργείται από τα Μέσα Ενημέρωσης είναι προθάλαμος για την ακροδεξιά. Το σύστημα γίνεται προθάλαμος για τον φασισμό.

«Τα ίδια τα τραγούδια αναθεώρησαν τους ίδιους τους δημιουργούς τους»

Β.Κ.: Από μια ορισμένη «πανουργία της Ιστορίας» -όπως θα έλεγε και ο Χέγκελ- επανέρχεται αδιάψευστη η φράση του Γάλλου επαναστάτη Σαιν Ζυστ: «Όποιος κάνει μισή επανάσταση σκάβει μόνο το δικό του τάφο». Και ο λόγος για τον συμπατριώτη του, άλλοτε πρωτεργάτη του γαλλικού Μάη του ’68, Ντανιέλ Κον Μπεντίτ.
Π.Φ.: Στο Μάη του ’68 έγινε μια απόπειρα σε μια σειρά από χώρες για έφοδο στον ουρανό και ανατροπή του καπιταλισμού, όχι στις τριτοκοσμικές χώρες, αλλά στον ανεπτυγμένο κόσμο. Ο ίδιος ο Κον Μπεντίτ κατασυκοφάντησε τις επαναστατικές ιδέες, της Ρόζας και του Τρότσκι που θυσίασαν ακόμη και τη ζωή τους. Άλλοι έμειναν ξεχασμένοι στο περιθώριο και άλλοι σε μια άλλη δόξα. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για πρώην επαναστάτες καλλιτέχνες της εποχής μας. Οι ίδιοι έχασαν τον εαυτό τους, πώς να μην χαθούν οι λέξεις και τα νοήματα. Τα ίδια τα τραγούδια αναθεώρησαν τους ίδιους τους δημιουργούς τους. Όσον αφορά τον τίτλο «Κόκκινος Ντάνυ», θέλαμε να δώσουμε με τον Μάνο έναν τίτλο αντιπροσωπευτικό για τους ξεφτίλες της εποχής μας. Ο τίτλος στην αρχή δεν υπήρχε, τραβήχτηκε κυριολεκτικά από το συρτάρι.

«Είμαι υπέρ της βίας που θα ασκήσει ια καταπιεσμένη τάξη για να πάρει ό,τι της ανήκει»

Β.Κ.: «Έλα να δεις/ τα μετρημένα με αίμα/στους τοίχους/ Συνθήματα». Τα τηλεοπτικά κανάλια στην Ελλάδα αναφέρονται μόνο στη βία των διαδηλωτών και των απεργών. Μήπως υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος;
Π.Φ.: Αυτά τα πορίσματα δίνουν άλλοθι στην άκρα δεξιά. Τι θέλουν δηλαδή; Πρέπει γι’ αυτούς να γίνουμε τα καλά παιδιά του συστήματος. Για μένα είναι ευλογία η κοινωνική αντιβία. Αλλά πρόσεξε. Είμαι κατά της ατομικής βίας. Είμαι υπέρ της βίας που θα ασκήσει μια καταπιεσμένη τάξη για να πάρει ό,τι της ανήκει. Είμαι επίσης εχθρικός στο σλόγκαν – καραμέλα: «Καταδικάζω τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται». Ο καπιταλισμός είναι ο ίδιος μια βία, δεν είναι περίπατος σε πάρκο. Όταν τα βρει σκούρα ενεργοποιούνται και οι αλήτες. Και ρωτώ πώς γίνεται αυτοί οι τύποι να είναι αντισυστημικοί όταν είναι υπέρ της αστυνόμευσης, του στρατού, της καταστολής του λαού και της επιβολής της πειθαρχίας; Πώς γίνεται ο εχθρός της ελευθερίας να είναι αντισυστημικός;

«Οι πρωτοπόροι είναι χελιδόνια του Χειμώνα, οι ιχνηλάτες»

B.K.: Μιας και μιλήσαμε για Χειμώνα ας μιλήσουμε και για Άνοιξη; Την προστάζεις «Άνοιξέ μου». Δεν είσαι ιδιαίτερα ευγενικός. Δεν θα σου ανοίξει με παράκληση ή γαλιφιά;
Π.Φ.: Tο ζήτημα για τις εποχές για μένα έχει συμβολικό χαρακτήρα. Είμαι κυρίως παιδί που θέλει προστασία, ενέργεια, να συνεχίσω. Είμαι χελιδόνι του Χειμώνα. Αλλά είμαστε λίγοι. Μας άφησε η Άνοιξη για να δούμε πιο καθαρά το μέλλον. Και ρωτάω μεταξύ άλλων και μένα: Μήπως δεν αντέχουμε άλλο αυτόν τον Χειμώνα; Την Άνοιξη την εκλιπαρώ. Να έρθει σε όλα τα επίπεδα της ζωής. Οι πρωτοπόροι είναι χελιδόνια του Χειμώνα, οι ιχνηλάτες.

Β.Κ.: Σε αντίθεση με την Γώγου που έλεγε πως: «Κανείς δεν θα γλυτώσει», εσύ πάλι ντετερμινιστικά και αισιόδοξα λες: «Κανείς δεν θα γλυτώσει απ’ αυτό. Απ’ το πανηγύρι των λέξεων».
Π.Φ.: Να ποια είναι η διαφορά, με το πανηγύρι των λέξεων. Δεν έχω καμία διάθεση για αυτοκαταστροφή. Η Γώγου αυτοκαταστράφηκε χωρίς να την κατακρίνω. Στη τελευταία μου ποιητική συλλογή το αναφέρω: «Ας έρθει ο τάφος να με βρει».

«Η πλειοψηφία των διανοουμένων σήμερα είναι ξεπουλημένοι ή θέλουν να τα έχουν καλά με την εξουσία»

Β.Κ.: O Μαρξ στην 11η θέση για τον Φόυερμπαχ: «Οι φιλόσοφοι μονάχα ερμήνευσαν με διάφορους τρόπους τον κόσμο, το ζήτημα όμως είναι να τον αλλάξουμε». Πόσο κοντά είναι η σύγχρονη διανόηση με αυτό;
Π.Φ.: Δυστυχώς η πλειοψηφία των διανοουμένων σήμερα είναι ξεπουλημένοι ή θέλουν να τα έχουν καλά με την εξουσία. Άλλωστε είναι πολύ γλυκός ο ποιητικός τουρισμός. Ο ποιητής- καλλιτέχνης είναι μέρος των έργων του. Πρέπει να είναι ο ίδιος κομμάτι απ’ το έργο του. Αν είναι δυνατόν να υπάρχει μια απόλυτη ταύτιση του ποιητή και του έργου του. Ταύτιση: Ο Πάμπος είναι τα βιβλία του και τα βιβλία του είναι ο Πάμπος.

Β.Κ.: O Μπρεχτ κάπου μέσα στο έργο του αναφέρει αλληγορικά ότι μετατράπηκε σε εθνικιστή όταν συνάντησε κάποιον εθνικιστή. Και συνεχίζει: «Πρέπει να εξολοθρεύσουμε τη βλακεία γιατί κάνει βλάκες αυτούς που τη συναντούν». Πώς θα εξολοθρευτεί όμως;
Π.Φ.: Δύσκολη η συνταγή αλλά μία… Η ανατροπή του συστήματος. Όσο υπάρχει καπιταλισμός θα υπάρχουν όλα αυτά τα παράσιτα σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Δύσκολο ή ουτοπία; Αυτή είναι η μόνη λύση.

«Έχουν γίνει οι ίδιοι οι αστοί και τα κόμματά τους ακροδεξιά μέσω της ατζέντας που υιοθετούν»

Β.Κ.: Δεν θα περάσει αναίμακτα δηλαδή η κρίση;
Π.Φ.: Ο φασισμός και ο ναζισμός χρησιμοποιούν ακριβώς τους θεσμούς για να βγουν στην εξουσία μέσω της αστικής δημοκρατίας για να επιβληθούν. Στο δρόμο μόνο μπορεί να χάσουν έχοντας απέναντί τους το εργατικό κίνημα. Οι φασίστες θα εκμεταλλευτούν κάθε δυνατότητα που τους παρέχει η αστική δημοκρατία και την προβολή από τα Μέσα για να πάρουν την εξουσία σαν κύριοι. Αργά ή γρήγορα, οι αστοί θα τους παραδώσουν την εξουσία γιατί είναι τόσο βαθειά η κρίση τους. Έχουν γίνει οι ίδιοι οι αστοί και τα κόμματά τους ακροδεξιά μέσω της ατζέντας που υιοθετούν.

«Όσο βαθαίνει η κρίση οι σκοταδιστές θα έχουν παρέμβαση και θα επιβάλλουν λογοκρισία»

Β.Κ.: Ο σερ Φίλιπ Σίντνει είπε: «Οι κανόνες της Εκκλησίας όσον αφορά τη νηστεία και την εορτή τηρούνται αρκετά καλά. Οι πλούσιοι τηρούν τις εορτές και οι φτωχοί τις νηστείες». Μια θεατρική παράσταση, το «Corpus Christi» ακυρώθηκε μετά από παρέμβαση εκκλησιαστικών κύκλων και νεοναζί ενώ ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου μας νουθετεί όπως αποφεύγουμε τις απεργίες. Ένα σχόλιο.
Π.Φ.: Η παρέμβαση της ακροδεξιάς και της Εκκλησίας είναι προϊόν της χειρότερης θέσης του καπιταλισμού. Όσο βαθαίνει η κρίση, αυτά θα έχουμε από τους σκοταδιστές. Παρέμβαση κα λογοκρισία. Η Εκκλησία είχε αντιδραστικό ρόλο σε κάθε προοδευτική εξέλιξη.

«Η μισαλλοδοξία του φασισμού απαντιέται μόνο με διεθνισμό»

Β.Κ.: Είναι δυνατόν να δούμε σύντομα μια Ευρωπαϊκή Άνοιξη των λαών ως τομή και συνέχεια της Αραβικής Άνοιξης; Βλέπεις να αντιδρά καθόλου και ο κυπριακός λαός απέναντι στο Μνημόνιο;
Π.Φ.: Ο εργαζόμενοι και ο κόσμος του νησιού έπρεπε να ευαισθητοποιηθεί και να δείξει την αντίθεση του στο Μνημόνιο βλέποντας και την ελληνική εμπειρία. Ο κυπριακός λαός αν δεν αντιδράσει τώρα, μετά θα είναι αργά. Η ατιμωρησία, τα κλεμμένα λεφτά απ’ τα ταμεία, το Χρηματιστήριο, το μισθό, το Μνημόνιο έπρεπε να γίνουν πυροκροτητές μιας δράσης του λαού. Ότι δεν θα πληρώσει τα σπασμένα της κρίσης, την ίδια στιγμή που άλλοι θησαυρίζουν και την κάνουν με ελαφρά πηδηματάκια. Ζούμε σε μια κατάσταση του 1933, Βαϊμάρης και μια κατάσταση προπολεμική. Στη συλλογή μου: «Η νύχτα σηκώνει το χέρι» αναφέρω χαρακτηριστικά την περίοδο εκείνη μέσα από το ποίημα «Παράσταση 1933». Χρειάζεται ένα επαναστατικό κόμμα- ευρωπαικό που να συντονίζει τους αγώνες στην Ευρώπη και αλλού. Ένα διεθνές κίνημα που να προστατεύει τους μετανάστες, τους εργάτες και τους καταπιεσμένους. Δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος εφόσον δεν υπάρχει ένας διεθνής συντονισμός των εξεγερτικών – εν δυνάμει επαναστατικών γεγονότων. Αντίθετα, στο χώρο του εθνικισμού υπάρχει μια έξαρση. Η μισαλλοδοξία του φασισμού απαντιέται μόνο με διεθνισμό.

Κάνε ό,τι σου λέει η πόλη

Άκου...πώς πέφτει η βροχή εδώ σ΄ αυτά τα μέρη
Είναι καλό που είμαστε εδώ και που κρατάμε
ακόμη...

Όλα εδώ έχουν όνομα έχουν κι ιστορία βλέπεις...
δεν είναι σαν τα μούτρα όλων αυτών που ξέρεις...
Εδώ είν΄ όλα όμορφα γιατί μπορούμε όλοι
και βλέπουν πίσω και μπροστά χωρίς
κανένα ζόρι...

Γι΄ αυτό μην ψάχνεις πράγματα νεκρά χωρίς
καμιά ουσία
την πλάτη γύρνα τους απλά, εδώ δεν έχουν σημασία
Ποτέ σου μη ρωτάς τι είναι η συγνώμη
τα μάτια κλείσε απαλά...κάνε ό,τι σου
λέει η πόλη...


********

Έλα να δεις τα
Μετρημένα με αίμα
Στους τοίχους
Συνθήματα

Την ώρα που οι στίχοι
Αγρυπνούν και το φεγγάρι
Προσκυνάει τη σιωπή

Αυτή την ώρα να ‘ρθεις
Την ώρα του Κόκκινου
και του Μαύρου δειλινού

Κανείς δεν θα γλιτώσει από αυτό
Το πανηγύρι των λέξεων...

Από την ποιητική συλλογή «Άνοιξη, Άνοιξέ μου»

Ο Πάμπος Φιλίππου γεννήθηκε και ζει στη Λευκωσία. Από το 1995 εργάζεται επαγγελματικά ως παραγωγός ραδιοφωνικών προγραμμάτων. Έχει εκδώσει μέχρι σήμερα τις ποιητικές συλλογές:
«Mέχρι να Πάρω Παγωτό με Βρήκε ο Χειμώνας», «Άνοιξη, Άνοιξέ μου», «Εκεί που Νομίζεις πως είσαι Βουνό χάνεις τα Δέντρα σου», «Κάνε ό,τι σου λέει η πόλη» και «Η νύχτα σηκώνει το χέρι…».

Πολλά από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν από σημαντικούς καλλιτέχνες και συγκροτήματα της ελληνικής μουσικής σκηνής όπως οι Magic de Spell, ο Μάνος Ξυδούς με τον οποίο ήταν φίλοι ζωής, ο Πάνος Κατσιμίχας κ. ά.

Συνέντευξη: Βασίλης Κυριάκου

Πηγή: http://www.paratiritis-news.gr

Η Δεξιά ψήφισε στη Βουλή το οικτρό μέλλον της Κύπρου

Του Γ. Δελαστίκ

Μοιραίες θα είναι οι συνέπειες όχι μόνο για την εξαθλίωση του κυπριακού λαού, αλλά και για το οικτρό μέλλον της Κυπριακής Δημοκρατίας, της κρίσιμης απόφασης του κοινοβουλίου της Λευκωσίας να ψηφίσει υπέρ της υπαγωγής του νησιού σε καθεστώς υποτέλειας μέσω Μνημονίου. Σύσσωμοι οι 20 βουλευτές του δεξιού ΔΗΣΥ και οι 8 βουλευτές του καιροσκοπικού κεντροδεξιού ΔΗΚΟ, εν πλήρει επιγνώσει των ολέθριων επιπτώσεων της στάσης τους και συνεπικουρούμενοι από τον πρόεδρο του ΕΥΡΩΚΟ Δημήτρη Συλλούρη σχημάτισαν την οριακή πλειοψηφία των 29 κοινοβουλευτικών αντιπροσώπων που υπερψήφισε το Μνημόνιο που θα ρημάξει την Κύπρο.
Οι 19 βουλευτές του ΑΚΕΛ, οι 5 της ΕΔΕΚ, ο έτερος βουλευτής του ΕΥΡΩΚΟ Νίκος Κουτσού, ο βουλευτής των Οικολόγων Γιώργος Περδίκης και ο ανεξάρτητος βουλευτής Ζαχαρίας Κουλίαςσυγκρότησαν το προσωπικό και άτυπο μέτωπο των 27 βουλευτών που ψήφισαν «Οχι». Με την υπερψήφιση του Μνημονίου η Κυπριακή Δεξιά κατοχυρώθηκε ως κυβέρνηση αδίστακτων ληστών, οι οποίοι άρπαξαν δισεκατομμύρια ευρώ από όσους Κύπριους και ξένους πολίτες και επιχειρηματίες είχαν την αφέλεια να εμπιστευθούν τα χρήματά τους στις κυπριακές τράπεζες. Η πρωτοφανής για τα ευρωπαϊκά δεδομένα λεηλασία των καταθέσεων από την κυβέρνηση Αναστασιάδη φέρνει το κυπριακό τραπεζικό σύστημα στα επίπεδα απατεώνων τύπου… Νιγηρίας, Ζιμπάμπουε και των ομοίων τους. Μόνο… ηλίθιοι ή γκάνγκστερ θα συναλλάσσονται πλέον με τις κυπριακές τράπεζες.
Κανένας λογικός ή τίμιος πολίτης δεν θα εμπιστεύεται πλέον σε κυπριακή τράπεζα έστω και ένα ευρώ για τα επόμενα… εκατό χρόνια! Η δικαιολογημένη κατοχύρωση όμως στη συνείδηση όλου του κόσμου της κυπριακής κυβέρνησης, της πλειοψηφίας των Κυπρίων βουλευτών και των κυπριακών τραπεζών ως ληστών και απατεώνων είναι η μικρότερη ζημιά της υπερψήφισης του Μνημονίου. Το κύριο ζήτημα είναι ότι οι δεξιοί κλέφτες των καταθέσεων που συναπαρτίζουν την κυπριακή κυβέρνηση απομόνωσαν εντελώς την Κυπριακή Δημοκρατία σε διεθνές επίπεδο. Τώρα η Κύπρος έχει μόνο εχθρούς! Οσοι δεν τη μισούν, την περιφρονούν βαθιά. Τηρουμένων φυσικά των αναλογιών, η Κύπρος βρίσκεται σε θέση παντελούς διεθνούς απομόνωσης ανάλογης με εκείνη που βρέθηκε στις 15 Ιουλίου 1974, όταν η χούντα της Ακροδεξιάς κατέλαβε την εξουσία με το προδοτικό πραξικόπημα των πρακτόρων της CIA για να προετοιμάσει το έδαφος για την εισβολή του Αττίλα ώστε καμιά απολύτως χώρα να μην έχει συμφέρον να αντιδράσει στην τουρκική εισβολή, όπως και έγινε.
Στο απόλυτο έλεος της Τουρκίας έθεσε την Κύπρο η απόφαση της Βουλής της Λευκωσίας που επικύρωσε τις επιλογές της κυβέρνησης του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη. Η Κύπρος όμως βρίσκεται πλέον και στο απόλυτο έλεος της Γερμανίας, του Ισραήλ, των ΗΠΑ! Γερμανοευρωπαίοι από τη μια μεριά και Ισραηλινοαμερικανοί από την άλλη θα τσακωθούν άγρια μεταξύ τους για το ποιος θα λεηλατήσει το φυσικό αέριο της Κύπρου, με σχεδόν βέβαιο νικητή αυτής της σύγκρουσης την… Τουρκία! Οποιος και αν αρπάξει τελικά το φυσικό αέριο και ίσως τα πετρέλαια της Κύπρου -και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα τα πάρουν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ- είναι πιθανότατο ότι θα τα διοχετεύσουν στις ευρωπαϊκές αγορές με αγωγούς μέσω Τουρκίας, παρά τα φληναφήματα του Αναστασιάδη και του Σαμαρά για αγωγό φυσικού αερίου που δήθεν θα συνέδεε το Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα. Ούτε και πρόκειται βεβαίως να κατασκευαστεί εργοστάσιο υγροποίησης του φυσικού αερίου στην Κύπρο.
Η πλήρης διάλυση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος εκ μέρους των Γερμανών με την πλήρη συνεργασία του Αναστασιάδη αποσκοπούσε πέραν των άλλων και στην παντελή εξαφάνιση κάθε δυνατότητας της Λευκωσίας να εξασφαλίσει μέσω των τραπεζών της τη χρηματοδότηση ενός τόσο πολυδάπανου εργοστασίου. Μετά την άνευ όρων παράδοση και του κυπριακού κοινοβουλίου, κανείς δεν αντιμετωπίζει πλέον την Κύπρο ως κυρίαρχο κράτος. Ολοι τη βλέπουν ως μια άθλια αποικία και αυτή την αντιμετώπιση θα έχει πλέον σε διεθνές επίπεδο. Η κυπριακή δεξιά κυβέρνηση και η δεξιά κοινοβουλευτική πλειοψηφία καθόρισαν την οικτρή μοίρα του λαού και της χώρας τους. Ο κυρίαρχος λαός φέρει επίσης βαρύτατο μερίδιο ευθύνης επειδή ψήφισε για πρόεδρο τον Ν. Αναστασιάδη παρόλο που γνώριζε ότι ήταν υποστηρικτής του Μνημονίου, όπως και υποστηρικτές του σχεδίου Ανάν το 2004. Αναπότρεπτα οι Κύπριοι θα υποστούν τώρα τις συνέπειες της επιλογής τους, οι οποίες θα είναι ολέθριες - ίσως και μοιραίες για τη συνέχιση της ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δυστυχώς.
Πηγή : Eθνος